Cây hồi là loài cây khá hiếm ở Việt Nam do chỉ mọc trong một khu vực nhỏ chiếm khoảng 5.000km2 ở tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn. Một số nơi khác cũng có trồng nhưng không đáng kể như Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên.



Hồi, Đại hồi - lllicium verum Hook. f et Thoms. thuộc họ Hồi - llliciaceae.


Mô tả: Cây nhỡ, cao 6-10m. Thân thẳng to, cành thẳng nhẵn, lúc non màu lục nhạt sau chuyển sang màu nâu xám. Lá mọc so le, phiến lá nguyên, dày, cứng giòn, nhẵn bóng, dài 8-12cm, rộng 3-4cm, hình mác hoặc trứng thuôn, hơi nhọn dần, mặt trên xanh bóng hơn mặt dưới. Hoa mọc đơn độc ở nách lá, có khi xếp 2-3 cái; cuống to và ngắn; 5 lá đài màu trắng có mép màu hồng; 5-6 cánh hoa đều nhau màu hồng thẫm. Quả kép gồm 6-8 đại (có khi hơn), xếp thành hình sao đường kính 2,5-3cm, lúc non màu lục, khi già màu nâu sẫm, mỗi đài dài 10-15mm, có mũi nhọn ngắn ở đầu. Hạt hình trứng, nhẫn bóng.

Hoa tháng 3-5, quả tháng 6-9.  

Bộ phận dùng: 1. Quả Hồi - Fructus Anisi Stellati, thường gọi là Bát giác hồi hương, 2. Tinh dầu Hồi - Oleum Anisi Stellati.

Nơi sống và thu hái: Hồi là loại cây của vùng Đông Á, hiện có ở một số tỉnh phía Nam Trung quốc (Quảng Tây, Quảng Đông) và các tỉnh Đông Bắc Việt Nam. Còn được trồng ở Philippin và Jamaica. Ở nước ta, Hồi được trồng phổ biến ở các huyện phía Bắc của tỉnh Lạng Sơn, một số nơi ở Cao Bằng, và vài nơi khác ở Bắc Thái, Quảng Ninh. Vào tháng 7-9 và 11-12, người ta thu hái quả chín, đem tách quả ra từng mảnh bỏ hạt, rửa sạch, phơi trong mát cho khô. Khi dùng tẩm rượu sao (cách giấy) hoặc tẩm nước muối sao qua (cách giấy). Người ta thu hái quả Hồi đem về phơi nắng nhẹ cho khô hẳn, rồi cất lấy tinh dầu. Cũng có thể cất từ quả tươi.
Thành phần hóa học: Quả hồi chứa nhiều tinh dầu, nếu cất bằng phương pháp kéo hơi nước từ quả hồi tươi thì đạt hàm lượng 3-3,5%, tinh dầu lỏng, không màu hoặc màu vàng nhạt, có mùi thơm đặc biệt. Thành phần chủ yếu của tinh dầu hồi là anethol (80-90%); ngoài ra còn có a-pinen, d-pinen, l-phellandren, safrol, terpineol, limonen. Lá hồi cũng chứa tinh dầu nhưng độ đông đặc hơi thấp hơn. Hạt hồi không mùi, chỉ chứa dầu béo.
Tính vị, tác dụng: Hồi có vị cay, ngọt, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng trừ đàm, khai vị, kiện tỳ (kích thích bộ máy tiêu hoá), tiêu thực, giảm co bóp trong dạ dày và ruột, lợi sữa, trừ phong, giảm đau, sát trùng.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường dùng trị nôn mửa và ỉa chảy, bụng đầy trướng, đau ruột sán khí (đau xuyên bụng dưới lên). Còn dùng trị đái nhiều, đái dầm, ngộ độc thịt cá, trị tay chân nhức mỏi. Ngày dùng 4-8g dạng thuốc hãm, thuốc sắc, hoặc 1-4g quả dạng thuốc bột. Người ta cũng dùng quả ngâm rượu làm thuốc xoa bóp ngoài da. Lá Hồi dùng trị rắn cắn (nhai nuốt nước, lấy bã đắp). Hồi còn được dùng làm rượu khai vị, làm thơm thuốc đánh răng và gia vị. Tinh dầu Hồi cũng có tác dụng kích thích, làm dễ tiêu, chống co giật, ức chế sự lên men ruột, gây trung tiện, long đờm và lợi tiểu nhẹ, được dùng chữa đau bụng; là thành phần của thuốc ngậm chữa ho và là thuốc xoa bóp chữa thấp khớp, thuốc chữa đau tai, sát khuẩn, trị bệnh nấm da và ghẻ. Còn dùng làm thuốc diệt rận, rệp và là thành phần của thuốc bơm trừ sâu bọ cho gia súc.
Đơn thuốc:

 

1. Cảm hàn, đau bụng thổ tả: Dùng Hồi hương tán bột uống mỗi lần 2g với rượu, ngày uống 3,4 lần. Hoặc dùng tinh dầu Hồi uống mỗi lần 4 giọt, ngày uống 3-4 lần.
2. Hôi miệng, thở hôi: Dùng hoa Hồi nhai nuốt, mỗi ngày vài cánh.
3. Đau lưng: Hồi (bỏ hạt) tẩm nước muối sao, tán nhỏ, mỗi lần dùng 6-10g với rượu. Ngoài dùng lá Ngải cứu chườm nóng vào lưng.
4. Chữa cổ trướng và thũng trướng mạn tính: Dùng Hồi hương 2g và hạt Bìm bìm 8g, tán bột, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Uống trong 3-4 ngày liền.
5. Đại tiểu tiện không lợi: Hồi và Bìm bìm như trên tán bột mỗi lần uống 4g với nước gừng.
Ghi chú: Tránh nhầm với loại Hồi có quả độc, có tên là lllicium religiosum Sieb. et Zucc., có các đại nhỏ hơn, không nhiều, có mũi nhọn rõ rệt ở đầu, mùi không thơm vì anethol mà có mùi của long não Sasafras
Cây gỗ nhỏ, thường xanh, cao 6-8(-15)m, đường kính thân 15-30cm. Thân mọc thẳng, tròn, vỏ ngoài màu nâu xám. Cành non hơi mập, nhẵn, màu lục nhạt, sau chuyển thành màu nâu xám. Lá mọc cách và thường tập trung ở đầu cành, trông tựa như mọc vòng; mỗi vòng thường có 3-5 lá. Phiến lá nguyên, dày, cứng, giòn; hình trứng thuôn hay trái xoan thuôn; kích thước 6-12x2,5-5cm; đầu lá nhọn hoặc tù, gốc lá hình nêm; mặt trên màu lục sẫm, nhẵn, mặt dưới xanh nhạt; gân dạng lông chim, gồm 9-12 đôi, không nổi rõ. Cuống lá dài 7-10cm.
Hồi đã được sử dụng làm gia vị và làm thuốc từ hàng ngàn năm trước đây ở nước ta cũng như ở Trung Quốc. Quả và tinh dầu hồi là loại gia vị thơm, hấp dẫn trong chế biến thực phẩm.
Tinh dầu hồi được sử dụng nhiều trong công nghệ chế biến rượu khai vị, rượu mùi, nước ngọt và bánh kẹo. Hương vị hấp dẫn của hồi vừa có tác dụng kích thích tiêu hoá, vừa gây cảm hứng ngon miệng. Trong y học dân tộc ở nước ta cũng như tại Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ…, hồi được dùng làm thuốc gây trung tiện, kích thích tiêu hoá, chữa đau bụng, giảm đau, giảm co bóp trong dạ dày, trong ruột, lợi sữa, chữa trị nôn mửa, đau, thấp khớp, đau lưng, ngộ độc thịt cá và chữa trị khi bị rắn độc cắn…
Tây y coi tinh dầu hồi có tính kích thích, tăng cường nhu động ruột, dùng chữa đau bụng, tăng tiết dịch đường hô hấp, giúp tiêu hoá, giảm đau, khử đờm.
Tinh dầu hồi có tác dụng kháng khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn lao và nhiều loại vi khuẩn khác, nên được dùng làm thuốc sát khuẩn, trị nấm ngoài da và ghẻ lở. Hồi còn được dùng trong việc sản xuất, chế biến thuốc trừ sâu có nguồn gốc thảo mộc, diệt chấy, rận, rệp, và một số ngoại ký sinh trùng ở gia súc.
Tinh dầu Hồi có mùi đặc trưng. Nó được dùng phổ biến trong đời sống hàng ngày trong nươc dùng phở, dùng ướp thực phẩm, dược phẩm, hóa mỹ phẩm...tinh dầu hồi có tác dụng kháng khuẩn, ở nồng độ thấp ức chế sự phát triển của trực khuẩn lao...

Tham khảo thêm một vài món ngon với hoa hồi
Hồi có vị cay, ngọt, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng kích thích bộ máy tiêu hoá, tiêu thực, giảm co bóp trong dạ dày và ruột, lợi sữa, trừ phong, giảm đau, sát trùng. Hồi thường được dùng trị nôn mửa, bụng đầy trướng, tiểu nhiều, ngộ độc thịt cá, trị tay chân nhức mỏi. Người ta cũng dùng quả ngâm rượu làm thuốc xoa bóp ngoài da. Lá hồi dùng trị rắn cắn (nhai nuốt nước, lấy bã đắp). Hồi còn được dùng làm rượu khai vị, làm thơm thuốc đánh răng và gia vị. Tinh dầu Hồi cũng có tác dụng kích thích, làm dễ tiêu, chống co giật, ức chế sự lên men ruột, gây trung tiện, long đờm và lợi tiểu nhẹ, được dùng chữa đau bụng; là thành phần của thuốc ngậm chữa ho và là thuốc xoa bóp chữa thấp khớp, thuốc chữa đau tai, sát khuẩn, trị bệnh nấm da và ghẻ. Còn dùng làm thuốc diệt rận, rệp và là thành phần của thuốc bơm trừ sâu bọ cho gia súc.
tac-dung-chua-benh-cua-hoa-hoi-2

 


1.Mực hấp rượu hoa hồi
Nguyên liệu
- 250gr mực tươi 
tac-dung-chua-benh-cua-hoa-hoi-3
- 60ml rượu thơm
- 3 hoa đại hồi
- 30gr hành lá
- 50gr cải bó xôi
- 5gr gừng tươi
- 5gr ớt sừng
- Muối, tiêu.
Thực hiện
Rửa sạch mực, bỏ ruột, thái miếng vừa ăn, khứa vảy rồng. Rửa hành lá, thái khúc. Rửa cải bó xôi, nhặt lấy phần lá. Gọt vỏ gừng, thái sợi nhỏ. Thái mỏng ớt sừng. Xếp rau bó xôi vào đĩa, cho mực, gừng, ớt, hành lá, đại hồi lên trên. Nêm muối, tiêu, cho rượu vào, hấp khoảng 8 phút. Lấy mực hấp ra đĩa. Dùng nóng với khoai tây chiên rất ngon.
2.Thịt bò kho gừng, quế hồi
Nguyên liệu:
- 0,5 kg thịt dẻ sườn bò 
tac-dung-chua-benh-cua-hoa-hoi-4
- 1 củ cà rốt
- Hoa hồi, quế chi một thanh, thảo quả
- Gừng tươi, ớt; hạt tiêu
- Dầu ăn, nước mắm ngon, nước hàng, hạt nêm
Cách làm:
- Thịt rửa sạch để ráo nước, cắt thành từng miếng dài 3 cm, ướp với 1 thìa canh dầu ăn, 1 thìa canh nước mắm, 2 thìa canh nước hàng, để khoảng 10 phút cho ngấm. Cà rốt thái miếng tương đương miếng thịt bò,tỉa hoa để bày cho đẹp. Hoa hồi, thảo quả, hạt tiêu cho vào chảo rang nóng cho thơm. Cho dầu vào chảo đun nóng rồi cho thịt vào xào săn. Xếp quế chi, gừng đập dập, hoa hồi, thảo quả vào đáy nồi rồi đổ thịt đã xào vào, cho nước ngập thịt đun sôi, vặn nhỏ lửa để hầm thịt trong khoảng 10 phút. Cho cà rốt vào, thêm hạt nêm, đun sôi trong 5 phút.
3.Bò nướng hoa hồi
Nguyên liệu:
- 300 g bò 
tac-dung-chua-benh-cua-hoa-hoi-5
- 3 cái hoa hồi
- 1 thìa nước tương
- 1 thìa mật ong
- thìa hạt nêm
- thìa bột ngọt
- quả tiêu
- 1 thìa dầu ăn
Cách làm:
Bò thái lát mỏng vừa ăn. Hoa hồi rang thơm, giã nhuyễn. Ướp thịt với hoa hồi, nước tương,mật ong, hạt nêm,bột ngọt, tiêu, dầu ăn và nước cốt dừa. Ướp khoảng 20 phút cho thịt ngấm đều gia vị. Xiên bò vào que rồi nướng vàng mặt. Rưới mỡ hành lên trên, dùng nóng với rau sống.
4.Gà om hoa hồi
Nguyên liệu
- 2 cái đùi gà (khoảng 500g thịt gà) 
tac-dung-chua-benh-cua-hoa-hoi-6
- 1/2 thìa tiêu hạt (nên dùng tiêu chưa rang)
- 1 thìa dầu ăn
- 1 mẩu gừng, thái chỉ
- Vài tép tỏi, băm nhỏ
- 40ml rượu gạo
- 1/2 thìa mật ong
- 20-25ml xì dầu
- 1 hoa hồi

Cách làm
Gà rửa sạch, chặt miếng nhỏ vừa ăn. Rang tiêu hạt khoảng 2-3 phút đến khi thấy tiêu dậy mùi thơm. Dùng sống dao hoặc chày đập dập. Cho dầu ăn vào xoong, phi thơm gừng và tỏi đến khi ngả vàng thì cho thịt gà vào, đảo đều, nấu khoảng 3 phút. Cho hạt tiêu, mật ong, rượu, xì dầu vào hoa hồi vào xoong, để lửa liu riu om gà khoảng 20 phút hoặc đến khi thịt gà thật mềm là được.
Sản phẩm của Công ty Cổ phần Starfoods Việt Nam
Địa chỉ:Số 232 Mai Anh Tuấn - Ba Đình - Hà Nội 
Website : sanvatquehuong.com
Hotline : 0986 87 0369

0 nhận xét:

Đăng nhận xét

 
Hoa Hồi Lạng Sơn © 2013. All Rights Reserved. Powered by Blogger
Top